Γιώργος Σαραντάρης

Γιώργος Σαραντάρης

Ελληνες λογοτέχνες
Ο Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941) γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1908.
Από το 1912 ως το 1931 έζησε στην Ιταλία, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του. Από νεανική ηλικία στράφηκε στη λογοτεχνία και τη μελέτη της φιλοσοφίας, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με τις ξένες γλώσσες. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια της Μπολώνια και της Ματσεράτα, και πήρε διδακτορικό δίπλωμα. Στην Ιταλία έγραψε τους πρώτους στίχους του, στα ιταλικά και στα ελληνικά και δημοσίευσε ποιήματα στην ιταλική και γαλλική γλώσσα. Το 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και μπήκε στους λογοτεχνικούς κύκλους. Την πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας έκανε το 1933 μέσα απο τις σελίδες του περιοδικού Νέα Ζωή με το διήγημα Μάρθας βίος, με το οποίο εισήγαγε στον ελληνικό χώρο το είδος του γαλλικού αντι-μυθιστορήματος (antiroman). Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε και την πρώτη του ποιητική συλλογή «Οι Αγάπες του χρόνου». Ακολούθησαν τα Ουράνια (1934) και τα Αστέρια (1935) και πολλά ακόμη ποιήματα δημοσιευμένα στα περιοδικά Νέα Γράμματα, Νέα Εστία, Κύκλος, και Μακεδονικές Ημέρες (Θεσσαλονίκης).
Τελευταία του ποιητική συλλογή ήταν η “Στους φίλους μιας άλλης χαράς”, δημοσιευμένη στις αρχές του 1940, που έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από το Μήτσο Παπανικολάου. Ο Γιώργος Σαραντάρης υπήρξε ένας από τους πρώτους ανανεωτές έλληνες ποιητές του μεσοπολέμου και ένας από τους πρώτους εισηγητές του υπαρξισμού στη χώρα μας. Ο φιλοσοφικός του στοχασμός κινήθηκε στα πλαίσια της αναζήτησης του απολύτου ενάντια στη φθορά της ανθρώπινης υπόστασης, εκφρασμένης μέσω της κατάργησης της παραδοσιακής ποιητικής φόρμας και γλωσσικής έκφρασης. Επιδράσεις δέχτηκε μεταξύ άλλων από τη σκέψη των Ουνγκαρέττι, Νίτσε, Κίρκεγκωρ, Ντοστογιέφσκι, Σεστώφ και Μπερντιάγιεφ. Ασχολήθηκε επίσης με το φιλοσοφικό δοκίμιο και τις ποιητικές μεταφράσεις. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 στρατεύτηκε στην Αλβανία και αρρώστησε από κοιλιακό τύφο. Μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1941.
Ποίηση
Οι Αγάπες του χρόνου (1933)
Τα Ουράνια (1934)
Αστέρια (1935)
Στους φίλους μιας άλλης χαράς (1940)

Πεζά
Γράμματα σε μια γυναίκα (1936)

Δοκίμια
Συμβολή σε μια Φιλοσοφία της ύπαρξης (1937)
Η παρουσία του Ανθρώπου (1938)
Δοκίμιο Λογικής σα θεωρία του απολύτου και του μη απολύτου (1939)

Νεότερες εκδόσεις
Σαραντάρης: Ποιήματα (5τομο) (1987), Gutenberg
Στη δόξα των πουλιών (1997), Ίκαρος
Ποιήματα (1998), Ζήτρος
Σαν πνοή του αέρα (1999), Ερμής
Δοκίμια για την ύπαρξη του ανθρώπου (1999), Ευθύνη
Γιατί τον είχαμε λησμονήσει… (2002), Τυπωθήτω
Γιώργος Σαραντάρης (2004), Γαβριηλίδης
Έργα (2006), Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη
Η θάλασσα στην ποίηση του Γιώργου Σαραντάρη (2007), Χώρος Ποίησης Σικυώνιος
Οι γνωριμιές και η φιλία (2009), Το Ροδακιό
Στους φίλους μιας άλλης χαράς (2012), Ιωλκός
Τα ιταλικά ποιήματα (2015), Γαβριηλίδης
Γράμματα σε μια γυναίκα (2016), Εκάτη
Γαλλικά ποιήματα 2018), Εκάτη

Συλλογικά έργα
Modern Greek Poetry (1999), Ευσταθιάδης Group
Όταν οι άγγελοι περπατούν (2007), Μεταίχμιο
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) (2009), Κότινος
Η νεοελληνική ερωτική ποίηση (2010), Ελευθεροτυπία
Μεταμορφώσεις (2011), Εκδόσεις Βακχικόν
Μέρες του 2013 (2012), Γαβριηλίδης
Ποιητές στη σκιά (2013), Γαβριηλίδης
Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες ποιητές (2013), Οδός Πανός

Βιβλιογραφία
Σαμαράκης Αντώνης, «Γιώργος Σαραντάρης» (1941)
Καραντώνης Αντώνης, Φυσιογνωμίες (1960)
Θέμελης Γιώργος, «Γιώργος Σαραντάρης», (1963)
Αργυρίου Αλεξ., «Γιώργος Σαραντάρης», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του μεσοπολέμου, (1979)
Αγρας Τέλλος, «Γιώργος Σαραντάρης», (1983)
Βλαχιώτης Γ., Η θάλασσα στην ποίηση του Γιώργου Σαραντάρη (1993)
Καράγιωργα Ολυμπία, Γιώργος Σαραντάρης, Ο μελλούμενος (1995)

Στη δόξα των πουλιών – Γιώργος Σαραντάρης

Το βιβλίο αποτελεί εκλογή από το έργο του Γιώργου Σαραντάρη.
Πρόκειται για εκατόν εβδομήντα πέντε ποιήματα γραμμένα κατά τη διάρκεια των ετών 1932-1940 όταν ο ποιητής επέστρεψε από την Ιταλία οπου σπούδαζε, και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, για να ζήσει αφοσιωμένος στην ποίηση και τη φιλοσοφία, να στρατευτεί και να πεθάνει ένα χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1941.
Η ποίηση πάντοτε εκλέγει τα αντικείμενά της με αγνότητα και ακρίβεια. Εμπιστεύεται τα χείλη εκείνα που μπορούν μες στους πολλούς βόμβους να σχηματίσουν τα αληθινά ονόματα των πραγμάτων, τα χέρια που ξέρουν να οδηγήσουν το δικό της πολύπλοκο άροτρο στο χώμα, το χώμα της γλώσσας, το χώμα της ψυχής μας. Γιατί η ποίηση είναι πρωταρχικά αυτή η επίμονη διαδικασία, η μυστική προετοιμασία, η αναπαρθένευση για την εκάστοτε και πάντοτε πρώτη άνοιξη.

Ίκαρος, 1997, 221 σελ.

Ποιήματα – Γιώργος Σαραντάρης

Στην παρούσα έκδοση συμπεριλάβαμε 643 ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη. Όσα είναι άτιτλα, τιτλοφορούνται με τον πρώτο τους στίχο Ο Γιώργος Σαραντάρης κατατάσσεται στους διανοούμενους της γενιάς του ΄30. Το έργο του είναι γραμμένο στη δεκαετία 1931 – 1940. Η ποίησή του βαθιά φιλοσοφημένη, έχει αδρά τα γνωρίσματα της ελληνικής γης και παράδοσης. Τα στοιχεία του έργου του – πεζό και ποιητικό – είναι η ευπρέπεια, η ευγένεια, ο ρομαντισμός και ο λυρισμός πάντα γύρω από έναν εξ αρχής δεδομένο ηθικοπλαστικό άξονα. Δανείζεται όλες τις λέξεις της καθημερινότητας για να τις μετουσιώσει και να τις δώσει μια άλλη διάσταση, τη διάσταση των δικών του νοημάτων. Ο Γιώργος Σαραντάρης γεννήθηκε το 1908 στην Κωνσταντινούπολη, μεταναστεύει με την οικογένειά του στην Μπολώνια της Ιταλίας, γύρω στα 1912. Τα πρώτα γράμματα – ελληνικά, ίσως και ιταλικά, του τα μαθαίνει η μητέρα του. Μεγαλώνοντας διαβάζει άπληστα φιλοσοφία και λογοτεχνία και φαίνεται ότι ζει κλεισμένος στον εαυτό του, χωρίς συντροφιές και φιλίες. Η σχέση του με τον κόσμο που ζει είναι ό,τι γράφει κι ό,τι στοχάζεται. Το ότι τέλειωσε τα Νομικά ήταν αποτέλεσμα της πίεσης που του ασκήθηκε από την οικογένειά του. Δεν άσκησε όμως ποτέ το επάγγελμα του δικηγόρου ούτε εργάστηκε ποτέ σε άλλη δουλειά. Το 1930 έγινε διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ματσεράτα της Ιταλίας και το 1931 ήρθε στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και στη συνέχεια να μείνει στη χώρα. Είναι ευεπίφορος και καταδεκτικός σε όσους πρωτογράφουν ή σκέφτονται να γράψουν. Τους ενθαρρύνει και τους προτρέπει χωρίς να τους ζηλεύει και χωρίς να τους βλέπει αφ’ υψηλού. Με τον Οδυσσέα Ελύτη γνωρίζεται από πολύ νωρίς και αλληλογραφεί. Τον παρουσιάζει ο ίδιος στη λογοτεχνική συντροφιά του. Το ίδιο ενθάρρυνε με τις κριτικές του όπως τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, τη Ζωή Καρέλλη και πολλούς άλλους. Δυστυχώς έζησε μόνο 33 χρόνια. Οι κακουχίες του Αλβανικού Μετώπου, όπου πολέμησε σαν απλός στρατιώτης, τον λύγισαν και τον οδήγησαν στο θάνατο τον Φεβρουάριο του 1941.

Ζήτρος, 1998, 477 σελ.

Σαν πνοή του αέρα – Γιώργος Σαραντάρης

Ο Γιώργος Σαραντάρης, γιος του βιοτέχνη και εμπόρου Δημήτρη Σαραντάρη και της Ματθίλδης Σωτήρου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1908. Το 1912 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας, όπου ο ποιητής φοίτησε σε ιταλικά σχολεία και στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στα πανεπιστήμια της Μπολόνια και της Ματσεράτα. Γνωρίζοντας καλύτερα τα ιταλικά παρά τα ελληνικά, ήρθε το 1931 στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει στον στρατό και να εργαστεί. Το τελευταίο δεν το έκανε ποτέ· έζησε τη σύντομη ζωή του φτωχικά με ένα μικρό εισόδημα που του παραχώρησε η οικογένειά του και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τα γράμματα. Κινήθηκε στους λογοτεχνικούς κύκλους τόσο της Αθήνας όσο και της Θεσσαλονίκης και πήρε ενεργό μέρος στις πνευματικές ζυμώσεις της δεκαετίας του τριάντα. Το 1940 υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή του μετώπου ως απλός στρατιώτης. Πέθανε το 1941 από τις κακουχίες του πολέμου.

Ερμής, 1999, 234 σελ.

Δοκίμια για την ύπαρξη του ανθρώπου – Γιώργου Σαραντάρη

Νομίζω πως η σημερινή Ελλάδα μπορεί να κρίνει το λεγόμενο δυτικό πολιτισμό· μπορεί και πρέπει να κρίνει τον τέτοιο πολιτισμό, αν θελήσει να σωθεί από την επιρροή που η ίδια Ευρώπη εξάσκησε πάνω μας έναν ολάκερο αιώνα, κ’ επιθυμήσει να βρει την καθαρότητα μιας παρθενικής θέας και το αυτούσιο κάλλος της δίκης μας χώρας και των ανθρώπων της· κριτήριο αλήθειας για όλους τους ανθρώπους της γης.
Η αγανάχτηση που τώρα και τριάντα χρόνια δοκίμαζε ο Περικλής Γιαννόπουλος αγνάντια στους “Φράγκους” δεν ωφελεί· πρέπει ν’ αντικατασταθεί από την όσο πιο συγκεκριμένη (και ήσυχη) συνείδηση της ανωτερότητάς μας κι από την αποκάλυψη των σκοτεινών σημείων των γηρασμένων Ευρωπαίων. Προπάντων τις αρρώστειές τους εκείνες που μήτε οι ίδιοι υποψιάζονται και σχεδόν ποτέ δεν αναφέρουνε, χρειάζεται εμείς να προσέξουμε. Χωρίς ακεκντρέχεια ή παρατήρηση, αλλά επίμονη και διαυγής…

Ευθύνη, 1999, 104 σελ.

Εργα – Γιώργος Σαραντάρης

1ος τόμος
Τα δημοσιευμένα απο 1933 εως 1942
«…Στις 25 Φεβρουαρίου φέτος έκλεισαν 60 χρόνια από το θάνατο του Γιώργου Σαραντάρη. Πέθανε σε μια ηλικία και υπό συνθήκες τέτοιες που δεν στάθηκε δυνατόν να φροντίσει ο ίδιος μια συγκεντρωτική έκδοση του έργου του. Αλλά και αν ακόμα υποθέσουμε πως έκανε κάτι παρόμοιο, έστω εν μέρει, διόλου μα διόλου βέβαιο δεν είναι πως οι αποφάσεις του και οι επιλογές του θα ήταν οι ίδιες με όσες ακολουθούνται εδώ. (…) Για λόγους που εκτίθενται στην εισαγωγή, μολονότι προφανείς, ξεχωρίζουμε ό,τι δημοσίευσε ο ίδιος ο Σαραντάρης από τα κατάλοιπά του. Δεν έχει την έννοια διαχωρισμού της ήρας από το σιτάρι ούτε των προβάτων από τα ερίφια, ακολουθεί απλώς την ισχύουσα πρακτική της φιλολογίας. (…) Ήδη διευκρίνισα πως την εργασία αυτή την ανέλαβα κατόπιν προτροπής, κατά τίποτε ωστόσο δεν απαλλάσσομαι από την ευθύνη της. Οι προτρέψαντες δεν υπάρχουν πλέον, φευ, ανάμεσά μας για να εκφράσουν την ικανοποίηση ή την απαρέσκειά τους για το αποτέλεσμα. Σίγουρα το γεγονός πως δεν ολοκληρώθηκε παρά ύστερα από σειρά παντοδαπών εμποδίων δεν βρισκόταν στις προθέσεις κανενός μας -αν και παραμένει μια λεπτομέρεια που ίσως δεν είναι παντελώς άσχετη με το ίδιο το θέμα του βιβλίου».

Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 2001, 390 σελ.

Γιατί τον είχαμε λησμονήσει… – Γιώργος Σαραντάρης

Μια ανθολόγηση από το σύνολο του έργου του
… Χωρίς αμφιβολία η γραμματολογική θέση που επιφύλαξαν για τον Γιώργο Σαραντάρη οι ιστορικοί της λογοτεχνίας μας είναι σκανδαλωδώς δυσανάλογη προς το μέγεθος της αξίας του. Από μιαν τέτοια αίσθηση παρακινημένος ο ανθολόγος του παρόντος τόμου, και για να προκαλέσει μεγαλύτερη προσοχή για έναν κορυφαίο ποιητή που εξοφλούσαν μαζί του με το χαρακτηρισμό του ως “σιγαλόφωνου” και ποιητή του “ελάσσονος τόνου”, διατύπωσε παλαιότερα (1971) την ερώτηση, πώς δεν είχε γίνει ακόμα κατανοητό ότι ο Σαραντάρης είναι από μιαν άποψη πιο πάνω από το Σολωμό: αν ο Σολωμός παραμένει πάντα ο μάγος της μουσικής μέσα στην ποίηση, ο Σαραντάρης βγάζει το ποιητικό μήνυμα από ένα μεγαλύτερο βάθος και με τρόπο περισσότερο σύγχρονο, κοντινό μας.
Ο Σαραντάρης είναι ο ποιητής που κατόρθωσε με τρόπο μοναδικό στην ελληνική ποίηση να συγκεράσει τον πιο βαθύ ιδεαλισμό με τον πιο ειλικρινή ανθρωπισμό, μετουσιώνοντας και τα δύο σε μιαν ανεπανάληπτη -σπαρασσόμενη από έναν απαιτητικό, επώδυνον έρωτα της ζωής και του ανθρώπου, και αιθεριωμένη συγχρόνως- ποίηση.
Είναι ευτύχημα που ο αφοσιωμένος φίλος του Γιώργος Μαρινάκης πρόλαβε να εκδώσει τα “Άπαντα” του Σαραντάρη σε πέντε ογκώδεις τόμους (Gutenberg, 1987). Με βάση αυτή την έκδοση έγινε η παρούσα ανθολόγηση.

Τυπωθήτω, 2002, 270 σελ.

Γιώργος Σαραντάρης

Μια παρουσίαση από τον Βασίλη Ρούβαλη
… Ο Γιώργος Σαράντης υπήρξε πρωτοποριακός ποιητής, διυλίζοντας τα ποιητικά ρεύματα της εποχής του, λάτρης της “poesie pure” κατά τον Βαλερύ, και σαφώς ένας από τους κυριότερους -έστω περιθωριακούς- εκπροσώπους της ηλικιακής ομάδας που έδρασε από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 και στο εξής. Ανακαλώντας εδώ τον Ιταλό φιλόσοφο Τζιοβάνι Τζεντίλε, όπου “κάθε ιστορία είναι σύγχρονη ιστορία”, μπορεί ανεπιφύλακτα να ειπωθεί, σε ό,τι αφορά την περίπτωση του Έλληνα ποιητή, ότι κάθε ποίημά του παραμένει σύγχρονο. Με λέξεις-σύμβολα, λέξεις-μελωδίες, λέξεις-εικόνες: ύπνος, ουρανός, πουλιά, γυναίκα, θάλασσα, μοναξιά. Λέξεις που εκφράζουν το ανικανοποίητο της ψυχής, τη μεταμόρφωση του φθαρτού σε αιώνιο, την αγαλλίαση της φιλίας, της αγάπης και της χαράς. Λέξεις για τον συγκαιρινό αναγνώστη, για τον σημερινό αναγνώστη.
Βασίλης Ρούβαλης
Φεβρουάριος 2003

Γαβριηλίδης, 2004, 104 σελ.

Έργα – Γιώργος Σαραντάρης

2ος τόμος
Κατάλοιπα 1932-1940
Με τον δεύτερο αυτό τόμο των “Εργων” του Σαραντάρη (ο πρώτος εκδόθηκε πάλι από τη Βικελαία το 2001 και είναι εξαιρετικά δυσεύρετος) η Σοφία Σκοπετέα πραγματοποιεί όχι ένα κατόρθωμα μα έναν άθλο. Δεν πρόκειται απλώς για φιλολογική δουλειά και τον μόχθο που τη συνοδεύει, δεν πρόκειται για την αποκρυπτογράφηση πολλών απο τα χειρόγραφα του ποιητή που αρκετά παρουσίαζαν, όντας τόσο πολυκαιρισμένα, ανυπέρβλητες δυσκολίες στην ανάγνωσή τους, πρόκειται για μια συνολική σύνθεση παράλληλα με τα παραπάνω, μια σύνθεση και ταυτόχρονη συνομιλία της επιμελήτριας, όχι μόνο με το έργο του ποιητή-φιλόσοφου, αλλά και με τα πρόσωπα και τα έργα με τα οποία διασταυρώνεται, με αυτά με τα οποία εκείνος συνομιλεί, σχολιάζει, κρίνει, μελετάει.
Ο τόμος φέρει τον υπότιτλο “Κατάλοιπα (1932-1940)” και όπως διευκρινίζει η Σκοπετέα “τα κείμενα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτόν αποτελούν το σημαντικά μεγαλύτερο… μέρος του έργου” από τα οποία “το σύνολο σχεδόν των ποιητικών έργων έχει δημοσιευτεί από τον Μαρινάκη”, ενώ “τα περισσότερα από τα υπόλοιπα θεωρητικά γραπτά δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά”.

Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 2006, 814 σελ.

Η θάλασσα στην ποίηση του Γιώργου Σαραντάρη – Γιώργος Σαραντάρης

 

Χώρος Ποίησης Σικυώνιος, 2007, 168 σελ.

Οι γνωριμιές και η φιλία – Γιώργος Σαραντάρης

Σημειώσεις για τις αναμνήσεις που δε θα γράψω ποτέ
Γνωριμιές μας περιβάλλουν άπειρες, μοιάζει να λέει ο τίτλος – φιλία όμως μία υπάρχει. Η φιλία, ζωτικός ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα στον έρωτα και στην πίστη, στα νεανικά χρόνια που άλλοτε δείχνουν κι άλλοτε κρύβουν αν θα γίνεις ο εαυτός σου ή κάποιος άλλος, είναι το κύριο μουσικό θέμα στο ιταλικά γραμμένο κείμενο αυτό του ποιητή Γιώργου Σαραντάρη, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο.
Στην Μπολόνια, με το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο της Ευρώπης, το βαρύ κλίμα και τους θαλερούς κήπους, έζησε τα παιδικά και φοιτητικά του χρόνια ο Γιώργος Σαραντάρης, που γεννήθηκε το 1908 στην Κωνσταντινούπολη από Αρκάδες γονείς. Γυρίζοντας στην Ελλάδα το 1931 αποφασίζει να καταγράψει τις αναμνήσεις του από τα χρόνια εκείνα που πέρασε βυθισμένος στη φιλοσοφία και στην ποίηση, δαιμονιωδώς παρατηρώντας τους γνωστούς και φίλους, την ερωτική και την πνευματική τους ζωή, τη σωματική τους διάπλαση, την υγεία και την οικονομική τους κατάσταση.
Είναι “Σημειώσεις για τις αναμνήσεις που δε θα γράψω ποτέ” ή “άσκηση για ένα μυθιστόρημα”, είδος που θα τον απασχολεί κι αργότερα στη σύντομη ζωή του (χάθηκε 33 χρονών το 1941 σε κλινική της οδού Τροίας στην Αθήνα από τύφο που έπαθε ενώ βρισκόταν στο Αλβανικό Μέτωπο). Πολύ ουσιαστική, όμως, ήταν η συμμετοχή του στην πνευματική ζωή της Αθήνας στην καρπερή δεκαετία του ’30, αφήνοντας ποιητικό και δοκιμιακό έργο που εκδόθηκε κατ’ αρχήν συνολικά σε πέντε τόμους (Gutenberg 1987), και υστερότερα σε δύο τόμους φροντισμένους από τη Σοφία Σκοπετέα (Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου 2001, 2006).
Ο ποιητής -που έγραψε τους στίχους “Λένε πως η άνοιξη ξανά / Πρώτα θα κάνει φόνο / Πρώτα θα κάνει φόνο / Κι ύστερα θα πεθάνει”- στην άνοιξη της ζωής του θυμάται μια πόλη, μια εποχή, μια νεανική συντροφιά. Είναι 24 χρονών και θυμάται τα 19 του με πίκρα, με ανοχή, με κομψότητα, με περίτεχνο ύφος και αγνότητα. “Ήμουν ο νεότερος απ’ όλους”, γράφει, “και άλλος από αυτόν που είμαι τώρα”, και ψάχνει σε όλους σαν μέτρο για την αξία τους τα δύο εκείνα στοιχεία που στον ίδιο ποτέ δεν απόλειψαν : “σκέψη και πάθος”.
Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, που δεν έπαυε να επιστρέφει σε όσα διάλεξε με καιρό και με κόπο για συγγενικά του, μετέγραψε το πρωτότυπο ιταλικό κείμενο, από το Αρχείο Γιώργου Μαρινάκη, και το μετέφρασε, μαστορικά όπως συνήθιζε, για να εκδοθεί στο Ροδακιό.
Δέκα εικόνες από δρόμους και κήπους της Μπολόνιας, που αναφέρονται στο κείμενο, προστέθηκαν μέσα στο βιβλίο, χλοερά μνημονεύοντας τον Σαραντάρη, τον Λορεντζάτο και τη Σκοπετέα, που δεν υπάρχουν πια.

Το Ροδακιό, 2009, 170 σελ.

Στους φίλους μιας άλλης χαράς – Γιώργος Σαραντάρης

Ο Γιώργος Σαραντάρης, ο αδικοχαμένος ποιητής της γενιάς του ’30, από τις αλλεπάλληλες κακουχίες του Αλβανικού Μετώπου, παραμένει ένας απ’ τους πιο ζωντανούς και γοητευτικούς ποιητές του 20ού αιώνα.
Η συλλογή του “Στους φίλους μιας άλλης χαράς” που έκανε να δακρύσει ο G. Ungaretti, ξαναβλέπει το φως της δημοσιότητας, στη σειρά “Αιώνια Ποίηση” των εκδόσεων Ιωλκός έτσι ακριβώς όπως την πρωτοέδωσε στην κυκλοφορία ο ποιητής.
Η εικονογράφηση της έκδοσης είναι της Πανδώρας Γιαμαλίδου, η επιμέλεια του Γιάννη Κορίδη και ο σχεδιασμός εξωφύλλου του Δημήτρη Κουρκούτη.
Η σειρά “Αιώνια Ποίηση” των εκδόσεων Ιωλκός φιλοδοξεί να προσφέρει στον αναγνώστη τη χαρά της αληθινής ποίησης.

Δε μπορώ να βρω πια τί θέλει να πει ποίηση. Μου διαφεύγει. Το ήξερα, αλλά τώρα μου διαφεύγει. Αν κάποιος με ρωτήσει αυτή τη στιγμή θα ντροπιαστώ. Γιατί εξακολουθώ να είμαι ενδόμυχα βέβαιος, πώς η ποίηση είναι μια ουσία απαράλλαχτα, όπως και η ζωή. Και κρύβω, κρύβομαι, κάτι κρύβω, από κάποιον κρύβομαι. Σα ν’ αρχίζω να γίνομαι τρελλός και να ντρέπομαι.
Αλλά η ποίηση; Κάποιος θα σταθεί ικανός να πει στους άλλους, όχι σ’ εμένα, πού, αν και το ξέρω, φεύγω, τί είναι ποίηση!
(Άλλη η γλώσσα της φιλοσοφίας, άλλη εκείνη της ποίησης; Άλλη· κι ας νοιώσει οποίος μπορεί, με όποιο τρόπο, την αλήθεια του ανθρώπου!) 3.11.1938.

Ιωλκός, 2012, 47 σελ.

Τα ιταλικά ποιήματα – Γιώργος Σαραντάρης

«Il Dolore D’ Essere»
Il dolore d’essere uomo e piangere come una donna
Sulle rovine del tempo gia posseduto;
Piangere come una donna, senza ragione
Quasi con dolcezza
E non volere vivere pia la propia vita
Non volerla guadagnare la vita
Come fa l’uomo

«Ο Πόνος της Ύπαρξης»
Ο πόνος να είσαι άνδρας και να κλαις όπως μιά γυναίκα
Πάνω στα χαλάσματα του χρόνου
Που έχεις ήδη κατακτήσει
Να κλαις όπως η γυναίκα χωρίς αιτία
Σχεδόν γλυκά
Και να μη θέλεις να ζήσεις άλλο τη ζωή σου
Να μη θέλεις να κερδίσεις τη ζωή
Όπως θέλει ο άνδρας

Μετάφραση: Τηλέμαχος Χυτήρης

Γαβριηλίδης, 2015, 186 σελ.

Γράμματα σε μια γυναίκα – Γιώργος Σαραντάρης

“Τα “Γράμματα σε μια γυναίκα” … προεκτείνουν και εμβαθύνουν το θέμα του χω-ρισμού που δεν οφείλεται σε κανένα αδιαμεσολάβητο γεγονός όπως ο θάνατος … Ο χωρισμός εδώ, εξίσου αμετάκλητος, παραμένει εσωτερικός, εξελίσσεται στη συνεί-δηση του αφηγητή, ο οποίος μεταφέρει, σχολιάζει και αναπτύσσει τα λόγια της γυναίκας…
Θα μπορούσαμε να πούμε πως τα γράμματα λιγότερο από σκέψεις του αφηγητή είναι η αντανάκλαση στη σκέψη του της σειράς των μονολόγων που ξετυλίγει μέσα της η γυναίκα που αποφάσισε να τον εγκαταλείψει.
Δεν έχουμε χρονικό του χωρισμού … μιας και είναι δεδομένος σχεδόν από την αρχή.
Αν κίνητρό της είναι η ελευθερία (ΙΙΙ), ο ποιητής συγκατανεύει, αν είναι η περη-φάνεια, εξίσταται (V). Σε καμιά περίπτωση ωστόσο δεν επιχειρεί καν να την πείσει να επιστρέψει. Αρχίζει κάποτε να αμφιβάλλει και για τα δικά του αισθήματα (VΙΙΙ). Κα-ταλήγει, και όχι για παρηγοριά, πως σχέση θα μείνει ,σε μέλλον άμεσα επικείμενο, σε χώρα ονειρεμένη που του είναι απόλυτα προσιτή (εκεί “όπου ο λεπτότερος πόθος μου έχει σαφήνεια”), εκεί όπου έπαψε πια να’ ναι τυραννικός ο έρωτας και γίνεται δύναμη δημιουργίας: μάτια που δίνουν χρώμα στη “μέρα”, λόγια που μπορούν να την πε-ριγράψουν, να της δώσουν “τα λαμπρά της όρια”…
Είναι η πρόζα ενός ποιητή που ακριβώς λόγω της ελλειπτικότητας που καλλιέργησε στους στοίχους του αισθάνεται τώρα την ανάγκη να παρατείνει (κρατώντας) τη φωνή του. Ο ρυθμός φανερώνεται με τις επαναλήψεις, τις πυκνές παραθέσεις δίχως στίξη διαχωριστική, το ανισομερές των προτάσεων που δημιουργεί κάποτε λαχάνιασμα και συνεχώς εκπλήξεις.”
“Γιώργος Σαραντάρης, ΄Εργα Ι”, Τα δημοσιευμένα από 1933 έως 1942, εισαγωγή-επιμέλεια Σοφία Σκοπετέα, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 2001, σελ.ξ’.

Εκάτη, 2016, 22 σελ.

Γαλλικά ποιήματα – Γιώργος Σαραντάρης

“”Ο ποιητής οφείλει να μαθαίνει στους ανθρώπους τη ζωή, άλλον προορισμό δεν έχει”. Αυτή είναι μία φράση του Γ. Σ. γραμμένη γύρω στα 1937. Στο μικρό αυτό βιβλίο, που εκδίδεται με την φροντίδα του πολιτιστικού Σωματείου “Γιώργος Σαραντάρης”, περιλαμβάνονται τα γαλλικά του ποιήματα και η νεοελληνική απόδοσή τους από τον ποιητή Τάσο Γαλάτη…
“… Στα ποιήματα που διαβάζουμε εδώ ακούγεται ένας Σαραντάρης πολύ ερωτικός, πολύ άμεσος και πολύ ειλικρινής. Και τα τρία αυτά τον συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή και στο έργο του -ποιητικό κυρίως. Τα τρία αυτά συνδυάζονται με την ιδιαιτερότητα της παρουσίας του (της τόσο λιγόχρονης άλλωστε) και της ύπαρξής του και στα ποιήματα που δημοσιεύονται εδώ, καταγράφει σωματικές αισθήσεις που κρύβουν μέσα τους παιδικότητα και αγνότητα ψυχής. Κατέχεται από έναν ανελέητο λυρισμό, από ένα πάθος για την αλήθεια της Ζωής και τις όψεις της…”
Σωτήρης Γουνελάς

Μετάφραση: Τάσος Γαλάτης

Εκάτη, 2018, 64 σελ.

Αόρατοι κατοικούμε σε μια μουσική

Αόρατοι κατοικούμε σε μια μουσική
Σε μια μεγάλη κάμαρα
Σε μια μουσική
Που έχει όργανο την ησυχία
Τραπέζι τη γη
Δάχτυλα τον αγέρα και τη βροχή
Κι έμπνευση τον άνεμο

Αόρατοι κοιμόμαστε στη χλόη
Και κελαηδάμε
Όταν ξαπλώνουμε
Με τα πόδια στον ορίζοντα
Και τους πόθους στον ουρανό
Το φως της αυγής
Είναι η βρύση που μας ξυπνά
Oπως είναι και η κούνια στα παιδιά μας

Θεός

Ποίηση. Ο κόσμος είναι θάλασσα. Ο νους μου
αόρατος υποφέρει
Ο νους μου εγώ θέλω λάβει σώμα
ομοούσιο
άνθος στην επιφάνεια της όρασης
φλοίσβος επί της ροής
Ο ήλιος τραγούδι αλαφρώνει τη θάλασσα
τα κύματά της πλάθει καθαρά
Εγώ παντού αισθάνομαι
Βλέπω τη θάλασσα
τον ήλιο
το τίποτα ίσως άνθρωπο ονειρεύομαι

Πηγές: ΕΚΕΒΙ, Biblionet, Θ.Ροδάνθης, Εκάτη, Γαβριηλίδης, Ιωλκός, Το Ροδακιό, Ευθύνη, Τυποθήτω, Ερμής, Ίκαρος, Ζήτρος, Gutenberg