Μιχάλης Μοδινός

Τα θαύματα του κόσμου – Μιχάλης Μοδινός

Όσο απόμακρες γεωγραφικά ή ιστορικά κι αν είναι οι αφορμές της αφήγησης, ο Μιχάλης Μοδινός αναδεικνύει εδώ με τρυφερότητα, ενσυναίσθηση και χιούμορ την τετριμμένη καθημερινότητα, όπως τέμνεται με τα ευρύτερα γεωπολιτικά, οικολογικά και πολιτισμικά ζητήματα. Μετά από εννέα μυθιστορήματα, η πρώτη του αυτή συλλογή διηγημάτων υπερβαίνει για άλλη μια φορά τις γραμμές των συνόρων – γεωγραφικών, πνευματικών ή άλλων. Ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει σε μέρη όπως η Κρήτη και η Κούβα, η Χαλκιδική και οι πηγές του Νείλου, η Λίμνη της Γενεύης και το Άινταχο, προκειμένου να διερευνήσει την αξία των μικρών πραγμάτων, την αναγωγή τους στα μεγάλα, και την ικανότητα να εκπλήσσεσαι μπρος στα θαύματα του κόσμου.

Φυσικά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, όπου τα αρχέτυπα του νου αποσαθρώνονται και οι εκπλήξεις γίνονται οδυνηρές. Ωστόσο οι ήρωες παρατηρούν, προσροφούν, ερωτεύονται και διερωτώνται, καθώς μας κάνουν συμμέτοχους των πληθωρικών συνειρμών τους.

Αποδεικνύεται εντέλει πως η ικανότητα να εκπλήσσεσαι μπορεί να οδηγήσει στην κάθαρση, αποκαλύπτοντας ποικίλα θαύματα, ό,τι πρόσημο κι αν έχουν αυτά.

Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2023, 224 σελ.

Παραγουάη – Μιχάλης Μοδινός

Δυο εποχές, δυο ζωές, δυο αποδράσεις, δυο ουτοπίες εντέλει, συγκλίνουν στον ίδιο μυθικό τόπο με χρονική απόσταση τριών αιώνων. Ένας καρδιτσιώτης γεωπόνος, ο Γαβριήλ, με τη ζωή του στερημένη νοήματος μετά από τη χρεωκοπία της επιχείρησής του, τη διάλυση του γάμου του και την τοξική ατμόσφαιρα που επικρατεί στη χώρα, θα επιχειρήσει μια καινούργια αρχή μέσω του ιδεατού έρωτα και της απόκτησης μιας φάρμας στην άγνωστη, εξωτική στον νου του Παραγουάη. Παράλληλα με τη βίωση της νέας ανθρωπογεωγραφίας, ωστόσο, θα ανασυγκροτήσει, στα ιστορικά συμφραζόμενα του 18ου αιώνα, την πορεία ενός μακρινού προγόνου του από την Πίνδο, που είχε καταφύγει στον ίδιο προορισμό, μέσα στις κοσμογονικές πολιτισμικές ανακατατάξεις που συνέβαιναν τότε στον λατινοαμερικανικό κόσμο. Οι δυο ζωές επινοούνται εξαρχής, συγκλίνουν και αλληλογονιμοποιούνται.

Οικουμενική, περιπετειώδης και διαδραστική, η Παραγουάη του Μιχάλη Μοδινού είναι ταυτοχρόνως διάνοιξη νέων οριζόντων, ιστορική και γεωγραφική αναδίφηση, χειρουργική τομή στα αίτια και τα όρια της ανθρώπινης φυγής – μια πραγματεία για την υπαρξιακή σχέση μας με την άγρια ή καθημαγμένη φύση.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2020, 384 σελ.

Το πλέγμα – Μιχάλης Μοδινός

Μυθιστόρημα σε είκοσι μονολόγους


Η Βερονίκ συνομιλεί για τις ενοχές της με τον νεκρό πατέρα της. Ο Άρης βγαίνει ραντεβού αλλά η βραδιά λήγει άδοξα με υπαίτιο τον Μπιν Λάντεν. Ο Μανόλης οραματίζεται κυνήγι αρκούδας στη Ροδόπη ενώ ψωνίζει στο σουπερμάρκετ. Η Νόρα ζητά από τον εραστή της να κοιμηθούν στο συζυγικό του κρεβάτι. Ο πεθερός της Ανθής αναπολεί μια μιγάδα από το Πράσινο Ακρωτήρι. Η Τζούλια βρίσκει αποκούμπι στην αγκαλιά ενός πολιτικού, μέχρι που βγαίνουν στο διαδίκτυο οι άσεμνες φωτογραφίες τους. Η νεαρή Ανζέλ γνωρίζει ίσως τον έρωτα στον οίκο ευγηρίας της γιαγιάς της. Ο Τάκης νιώθει ήρωας της ασφάλτου, ένας άλλος Τζαίημς Ντην. Κοντά τους πολλοί και ποικίλοι ήρωες της διπλανής πόρτας, σε στενή ή λιγότερο στενή σχέση μεταξύ τους, εξομολογούνται ιστορίες έρωτα και προδοσίας, αμοιβαίες προσδοκίες και διαψεύσεις, αλληλεπιδρώντας με χιούμορ, ειρωνεία, στοχαστική διάθεση, σαρκασμό και τρυφερότητα. Εμπιστευτικοί ή και απόρρητοι μονόλογοι, σε ένα μυθιστόρημα που αποσυντονίζει την καθημερινότητα καταλύοντας βεβαιότητες και παραδοχές, με την πεποίθηση ωστόσο ότι “παρά ταύτα η ζωή συνεχίζεται”.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018, 240 σελ.

Επιστροφή – Μιχάλης Μοδινός

O βετεράνος αρχαιολόγος Απόστολος Ζήρας καταφεύγει στο προγονικό του σπίτι στο νότιο Πήλιο, όπου περνούσε τα καλοκαίρια του κατά τη δεκαετία του ’50. Είναι ένας άντρας μόνος, χήρος, διωκόμενος από τις δικαστικές Αρχές και τα τηλεοπτικά κανάλια. Στον τόπο των εφηβικών του διακοπών επιχειρεί ν’ ανασυνθέσει τα αίτια που τον κατέστησαν αποδιοπομπαίο τράγο. Γι’ αυτό ανασκάπτει τα ερείπια της ζωής του, φέρνοντας ταυτόχρονα στο φως και τα ερείπια της πρόσφατης νεοελληνικής ιστορίας. “Ανακαλύπτει” ξανά τον έρωτά του για την κυρία Μακρή και την κόρη της, θυμάται τον κοσμοπολίτη θείο του από την Αλεξάνδρεια, αλλά και μια ζωή γεμάτη προδοσίες, φυγές, αναταράξεις, απωθήσεις και ανατροπές. Μέσ’ από την επιστροφή του στο παρελθόν και στα πατρογονικά εδάφη ο ήρωας θα βιώσει τελικά την ανθρώπινη περιπέτεια ώς την τελική λύτρωση· και η Ιθάκη, περισσότερο και από εστία, θ’ αποδειχτεί το ορμητήριο ενός νέου ταξιδιού.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018, 384 σελ.

Εκουατόρια – Μιχάλης Μοδινός

Στον ύστερο 19ο αιώνα, και ενώ η αποικιοποίηση της Αφρικής βρίσκεται καθ’ οδόν, μια ουτοπία στήνεται στην καρδιά της ηπείρου, στα εδάφη όπου επί αιώνες αναζητούνται οι πηγές του Νείλου. Ένα άγημα Ευρωπαίων, Αιγυπτίων και Σουδανών, υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση του φυσιοδίφη, γιατρού και εξερευνητή Έντουαρντ Σνίτσερ (ή Εμίν πασά), αποκόπτεται από τον πολιτισμό, καθώς μια τζιχαντιστική επανάσταση μαίνεται στο Σουδάν. Σταδιακά μια νέα κοινωνία κτίζεται εκ του μηδενός, στην μυθική περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, την επονομαζόμενη Εκουατόρια. Μέχρι που η Ευρώπη αποφασίζει να σώσει τα παιδιά της.

Ο αφηγητής, ένας Αλεξανδρινός βαμβακέμπορος που έχει μετοικήσει στην Ζανζιβάρη, θα ζήσει τη γέννηση της ουτοπίας· θα ταξιδέψει στην Εκουατόρια και θα συνδιοικήσει τα μυθικά, ανεξερεύνητα εδάφη της, έναν ολόκληρο αιώνα μετά την επιστημολογική διαμάχη για τις πηγές του Γαλάζιου Νείλου.

Το βιβλίο αυτό είναι η ιστορία του, και ταυτόχρονα η ιστορία της σωτηρίας ανθρώπων που δεν ήθελαν να σωθούν. Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που πραγματεύεται μεταξύ άλλων τη σύγκρουση επιστήμης και πρωτογονισμού, τις διαμάχες περί τις πολιτισμικές αξίες και τον έρωτα της περιπέτειας.

Βραβείο Ελληνικής Λογοτεχνικής Φράσης της Χρονιάς – Περιοδικό “Literature.gr” 2016
Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2017

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016, 400 σελ.

Τελευταία έξοδος Στυμφαλία – Μιχάλης Μοδινός

Απ’ όλα τα θαύματα του κόσμου περισσότερο μ’ αφήνει έκθμβο η ατρόμητη επέλαση του φωτός. Απ’ όλα τα θαύματα επιλέγω τη νίκη επί της νύχτας, που τώρα, κουρελιασμένη σε σκιές υποχωρεί άτακτα από το οροπέδιο. Ο μαβής βαρύς όγκος του βουνού στα δυτικά, τονισμένος από γενναιόδωρες πινελιές ροδαλού χιονιού, λιώνει μες στην πρωινή αχλύ. Η αιμάτινη γραμμή του ορίζοντα στην ανατολή προσπαθεί να ανασηκώσει την παγερή μολυβένια νέφωση πάνω από τον Σαρωνικό. Πίσω μου, η θαλάσσια λωρίδα του Κορινθιακού ανακτά το χρώμα της.
Οι γενειοφόροι άντρες με τις στολές παραλλαγής και τις κυνηγετικές καραμπίνες έλεγξαν το κάτι σαν πάσο με το οποίο με εφοδίασε ο Ειδικός Φρουρός. Τα μάτια τους έλαμπαν από τη φωτιά που τριζοβολούσε δίπλα στην μπάρα. Τα πρόσωπά τους μου θύμισαν κάτι προ πολλού ξεχασμένο, κάτι ακαθόριστα οικείο. Έτριβαν τα χέρια τους για να ζεσταθούν. Έπειτα, μου επέτρεψαν να βγω από το αυτοκίνητο. Μου πρόσφεραν ένα καυτό φλιτζάνι τσάι του βουνού κι ένα παξιμάδι. Καλωσόρισες από τη χώρα των νεκρών, είπε ένας τους.”

Ιδιότυπα τρυφερό, με μαύρο χιούμορ και άφθονο σαρκασμό, γεμάτο από εικόνες πολιτιστικής, οικολογικής και κοινωνικής παρακμής πλασμένες με την οικονομία και την καυστικότητα του συνθήματος, το νέο μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού είναι ταυτόχρονα χρονικό της κρίσης, δοκίμιο για την αποσάθρωση των εθνικών μύθων, οξυδερκές σχόλιο για το αίτημα της ευτυχίας, εντέλει ένα πολιτικό αφήγημα. Επιπλέον, είναι ίσως απόδειξη ότι η λογοτεχνία μπορεί με τα δικά της μέσα να αποδώσει την κοχλάζουσα πραγματικότητα, οδηγώντας στην κάθαρση.

Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2014, 192 σελ.

Άγρια Δύση – Μιχάλης Μοδινός

Μια ερωτική ιστορία


Η Τερέζα, μια Αμερικανίδα με μακρινή ελληνική καταγωγή, μεγαλώνει στην Άγρια Δύση, στη Μοντάνα της δεκαετίας του ’60. Απομακρυσμένη ψυχικά από τον στρατιωτικό πατέρα της, ζει στο κλίμα της εποχής: πολιτικός αναβρασμός, κοινωνικά κινήματα, περιπλάνηση στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Το καλοκαίρι της Μεταπολίτευσης, στο ταξίδι της ενηλικίωσής της, γνωρίζει στη Μήλο έναν Έλληνα συγγραφέα που θα τη σημαδέψει. Οι δυο τους μπαίνουν σε μια σχέση που αντέχει στον χρόνο, σε μια πολυκύμαντη ιστορία που ανακλά συγκρούσεις κυριαρχίας και υποτέλειας, αφοσίωσης και ελευθερίας, φυγής και ριζώματος στον ίδιο τόπο. Αναμετριούνται με την απόσταση και τις κοινωνικές δεσμεύσεις, ενώ παράλληλα κρύβουν αλήθειες και ψέματα, μυστικά και βαθύτερες επιθυμίες, που αποκαλύπτονται μόνο όταν το τέλος πλησιάζει απειλητικά.

Ένα βιβλίο για τον έρωτα, τη σύνδεση των ανθρώπων με τους τόπους τους, τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν τον κόσμο μας. Ένα οικουμενικό μυθιστόρημα δρόμου, που συμπλέει με την ιστορία της ανθρωπότητας τον τελευταίο μισό αιώνα.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013, 448 σελ.

Η σχεδία – Μιχάλης Μοδινός

Παρίσι, 1818: Μια γυναίκα-Ροβινσώνας, η κυρία Ζεπαρντιέ, επισκέπτεται τον νεαρό ζωγράφο Τεοντόρ Ζερικώ στο εργαστήριό του στην Μονμάρτρη. Έχει πολλά να του αφηγηθεί για την ζωή της, κυρίως όμως τις εμπειρίες της από το ναυάγιο της φρεγάτας “Μέδουσα”, που σάλπαρε τον Ιούνιο του 1816 για την ίδρυση μιας αποικίας στην Αφρική και τελικά προσέκρουσε σε ύφαλο στις δυτικές ακτές της, προκαλώντας πολιτικό σκάνδαλο. Από τις συγκλονιστικές σκηνές που διαδραματίστηκαν στην σχεδία με τους ναυαγούς ο Ζερικώ θα ανασύρει το θέμα που θα του χαρίσει αιώνια φήμη. Θα απεικονίσει την οδύσσεια του ανθρώπινου είδους στην περίφημη Σχεδία τού «Μέδουσα», με την οποία αρχίζει η εποχή του ρομαντισμού. Πώς όμως γίνεται τέχνη η καταστροφή; Τι βρίσκεται εκτός πλαισίου του πίνακα; Πώς βοηθούν οι αναμνήσεις μιας γυναίκας από τις εξωτικές περιπλανήσεις της; Και πώς συνεχίζεται η ζωή μετά τα χτυπήματα της μοίρας; Ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην μεταναπολεόντεια Γαλλία, φωτίζει τις αντιφάσεις της “πολιτισμένης Δύσης”, συσχετίζει τον Διαφωτισμό με την αποικιοποίηση του κόσμου μας και ξαναφέρνει στην επιφάνεια το μεγάλο θέμα της ανθρώπινης περιπέτειας.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2011, 191 σελ.

Επιστροφή – Μιχάλης Μοδινός

O βετεράνος αρχαιολόγος Απόστολος Ζήρας καταφεύγει στο προγονικό του σπίτι στο νότιο Πήλιο, όπου περνούσε τα καλοκαίρια του κατά τη δεκαετία του ’50. Είναι ένας άντρας μόνος, χήρος, διωκόμενος από τις δικαστικές Αρχές και τα τηλεοπτικά κανάλια. Στον τόπο των εφηβικών του διακοπών επιχειρεί ν’ ανασυνθέσει τα αίτια που τον κατέστησαν αποδιοπομπαίο τράγο. Γι’ αυτό ανασκάπτει τα ερείπια της ζωής του, φέρνοντας ταυτόχρονα στο φως και τα ερείπια της πρόσφατης νεοελληνικής ιστορίας. “Ανακαλύπτει” ξανά τον έρωτά του για την κυρία Μακρή και την κόρη της, θυμάται τον κοσμοπολίτη θείο του από την Αλεξάνδρεια, αλλά και μια ζωή γεμάτη προδοσίες, φυγές, αναταράξεις, απωθήσεις και ανατροπές. Μέσ’ από την επιστροφή του στο παρελθόν και στα πατρογονικά εδάφη ο ήρωας θα βιώσει τελικά την ανθρώπινη περιπέτεια ως την τελική λύτρωση· και η Ιθάκη, περισσότερο και από εστία, θ’ αποδειχτεί το ορμητήριο ενός νέου ταξιδιού.

Ένα οξυδερκές, τρυφερό και σαρκαστικό σχόλιο πάνω στην ταυτότητα, στη μνήμη, στις ιδιαιτερότητες των τόπων και των ανθρώπων τους.

Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών 2011

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009, 373 σελ.

Ο μεγάλος Αμπάι – Μιχάλης Μοδινός

Σε ένα γεωγραφικό συμπόσιο παρουσιάζεται μια σημαντική ανακάλυψη: το άγνωστο χειρόγραφο ενός Έλληνα που μετείχε το 18ο αιώνα σε μιαν εξερευνητική αποστολή για την αναζήτηση των πηγών του Νείλου. Ένα γραπτό μνημείο που ανασυνθέτει το χρονικό ενός δραματικού ταξιδιού στα βάθη της Αφρικής, φωτίζοντας το μύθο από μια διαφορετική γωνιά.
Αίγυπτος, 1769. Μια μεγάλη πορεία ξεκινά προς τα νότια. Επικεφαλής ο Σκοτσέζος Τζέιμς Μπρους. Μέλος της ένας Γραικός από τη Μήλο: ο Ευστράτιος Ταταράκης. Προορισμός τους οι πηγές του ιερού ποταμού. Η διαδρομή τους μέσα από τα αιθιοπικά βασίλεια και το Σουδάν. Επαφή με λαούς διαφορετικούς. Γνωριμία με άλλες κοσμοθεωρίες σε μια περιπλάνηση με αβέβαιη έκβαση. Σε μιαν ιστορία ξαναγραμμένη από την αρχή.
Ο Μεγάλος Αμπάι είναι ένα ανατρεπτικό ταξιδιωτικό μυθιστόρημα, όπου ο συγγραφέας πραγματεύεται σε βάθος τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, επαναφέρει στο προσκήνιο το διάλογο των πολιτισμών και αποσείει κάθε οριενταλιστική προσέγγιση, υποδαυλίζοντας διαρκώς πίσω από τις δοκιμασίες των ηρώων του την ιδεολογική διαμάχη για το νόημα και την ουσία της ανθρώπινης περιπέτειας.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007, 469 σελ.

Χρυσή ακτή – Μιχάλης Μοδινός

Φυγή, αναζήτηση, εγκατάλειψη ή αλλαγή τόπου; O ήρωας αφήνει οικογένεια, καριέρα, σπίτι και μιαν ασφαλή ζωή στο κέντρο της Eυρώπης για να επιδιώξει την περιπέτεια στην αντίπερα όχθη. Στο κλασικό αυτό μοτίβο της φυγής ο συγγραφέας ερευνά το κινούν αίτιο της αποσάθρωσης των ανθρώπινων σχέσεων στην εποχή της παγκοσμιοποίησης: απομυθοποίηση της εργασίας, δυσφήμηση της έννοιας της προόδου, επιτάχυνση ανταλλαγών, πολλαπλασιασμός επιλογών. O ευρωπαϊκός ορθολογισμός συγκρούεται με την “υπανάπτυξη” και ο ήρωας του βιβλίου μετεωρίζεται μεταξύ των τόπων, καταναλώνει το γεωγραφικό χώρο και ταλανίζεται μεταξύ ερωτικών σχέσεων, μέχρι να βρει την κάθαρση εκεί όπου λιγότερο την περίμενε. H κυκλικότητα του αφηγηματικού χρόνου τον οδηγεί στις απαρχές και στα αρχέτυπα της ανθρώπινης περιπέτειας, εκεί όπου ίσως η ζωή μπορεί να γίνει τέχνη.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2005, 376 σελ.