Λέων Τολστόι

Οι Κοζάκοι – Λέων Τολστόι

“Οι Κοζάκοι” δημοσιεύτηκαν το 1863 και είναι μια από τις ωραιότερες νουβέλες του Τολστόη, στην οποία υποστηρίζει την ανωτερότητα των πρωτόγονων ανθρώπων. Είναι η περίοδος που και ο ίδιος έχει αφιερώσει ολοκληρωτικά τον εαυτό του στη γεωργία και την ευημερία της ιδιοκτησίας του.

Ο ψυχικός κόσμος των ηρώων του Τολστόη δεν είναι κάτι το αυθύπαρκτο και αυτοανελισσόμενο, αλλά πλάθεται μέσω της αλληλεπίδρασης με τις γύρω συνθήκες, και το κοινωνικό περιβάλλον του κάθε ήρωα. Έτσι ολότελα διαφορετική είναι η ψυχολογία και ο ψυχικός κόσμος των κοζάκων, που ζουν ελεύθεροι από κάθε καταπίεση του τσαρισμού, και αλλιώτικη γενικά η ψυχολογία των μουζίκων, που ζουν κάτω από ολότελα διαφορετικές συνθήκες.
Μετάφραση: Κοραλία Μακρή

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2019, 224 σελ.

Πόλεμος και ειρήνη – Λέων Τολστόι

Κανένα ντοκουμέντο, ιστορικό ή καλλιτεχνικό, δε μας δίνει τόσο ζωντανά και τόσο ανάγλυφα τη ζωή, το χαρακτήρα και την ψυχολογία του Ρώσου και του ρωσικού λαού της προεπαναστατικής εποχής, όσο το έργο του Λ. Τολστόη Πόλεμος και Ειρήνη. Η βαθιά και αναλυτική αυτή ανατομία της ατομικής και ομαδικής ψυχής κάνει το βιβλίο να ενδιαφέρει κάθε άνθρωπο οποιουδήποτε γεωγραφικού πλάτους και οποιασδήποτε εποχής. Έργο που υψώνεται επιβλητικό ορόσημο ζωής και αξεπέραστο πρότυπο τέχνης. Ένας απέραντος πίνακας της παγκόσμιας ψυχής, όπου αποτυπώνονται οι τιτανικές συγκρούσεις, τα πάθη, οι μικρότητες και το μεγαλείο του Ανθρώπου. Η μεγαλοφυέστερη μυθιστορηματική σύνθεση-καθρέφτης μιας από τις πιο γόνιμες σε κοινωνικές και θρησκευτικές ζυμώσεις εποχής της Ιστορίας και οδηγός της κάθε εποχής.
Μετάφραση: Κοραλία Μακρή

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2015, 1168 σελ.

Άννα Καρένινα – Λέων Τολστόι

Μια τεράστια τοιχογραφία της ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα και μια από τις ωραιότερες ερωτικές ιστορίες που γράφτηκαν ποτέ. Δίκαια κατακτά περίοπτη θέση στην παγκόσμια σειρά του κλασικού μυθιστορήματος.

O Τολστόη μάς παροτρύνει: Σκάψε βαθύτερα. Προσπάθησε σκληρότερα. Στόχευσε υψηλότερα. Δώσε μεγαλύτερη προσοχή στον κόσμο γύρω σου και θα δεις πως είναι σαν μια τεράστια ορχήστρα, μια μεγάλη μουσική συμφωνία από μοναδικές μελωδίες, αναλογίες και διαφορετικότητες που εμφανίζονται ξανά και ξανά, και που κάποτε τις παρατηρούμε, αλλά αυτές υπάρχουν στο υποσυνείδητό μας ακόμη και χωρίς εμάς. Francine Prose, Αμερικανίδα συγγραφέας Η Άννα Καρένινα είναι ένα αριστούργημα που ταξιδεύει από γενιά σε γενιά, μεταφέροντας προβληματισμούς αναλλοίωτους ανά τους αιώνες. Έργο επικό, με τεράστιο εύρος και βάθος θεμάτων, στο οποίο βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία το δράμα, η ηθική και ο φιλοσοφικός στοχασμός. Πώς πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας όταν οι πλέον προσφιλείς ψευδαισθήσεις μας διαλύονται; Από ποια πιστεύω πρέπει να πιαστούμε τότε; Νά ένα ερώτημα… Ένα μυθιστόρημα για το νόημα της ζωής και της ευτυχίας. Ο Τολστόη διδάσκει ότι το αιώνιο λάθος των ανθρώπων είναι να ταυτίζουν την ευτυχία τους με την πραγματοποίηση των πόθων τους. Την ίδια στιγμή μέσα από απλά γεγονότα, ο Τολστόη συνθέτει ένα βαθύ και διαχρονικό μυθιστόρημα για τα ακανθώδη ζητήματα της ζωής και της θρησκευτικής πίστης. Με τις δραματικές αντιπαραθέσεις των χαρακτήρων, η “Άννα Καρένινα” ανάγεται σε τέχνη υψηλών προδιαγραφών. Οι ήρωες και τα θέματα του βιβλίου υπερβαίνουν τα χρονικά και χωρικά όριά τους, καθώς αντιπροσωπεύουν την αέναη πάλη του ανθρώπου να κατανοήσει το μυστήριο της ζωής ενώ πρέπει να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα του θανάτου.
Μετάφραση: Κοραλία Μακρή

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2016, 960 σελ.

Η ανάσταση – Λέων Τολστόι

Ρωσία, τέλη του δέκατου ένατου αιώνα. Μια πόρνη, η Κατερίνα Μάσλοβα, κατηγορείται για φόνο. Στη δίκη της παρίσταται ως ένορκος ο πρίγκιπας Ντμίτρι Ιβάνοβιτς Νεχλιούντοφ. Ήταν αυτός που, νεαρή ακόμη, την είχε αποπλανήσει και την είχε εγκαταλείψει έγκυο στο παιδί τους, τον μικρό Μίτιενκα. Η κατηγορούμενη καταδικάζεται σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία. Ο Νεχλιούντοφ, κατατρεγμένος από τις Ερινύες, ακολουθεί την Κατερνίνα στην εξορία και στο μαρτύριό της.

Η τραγική ιστορία της Κατερίνας Μάσλοβα δίνει την ευκαιρία στον Τολστόι να εξαπολύσει τα φαρμακερά βέλη του με στόχο τους θλιβερά παρηκμασμένους θεσμούς – από την οικογένεια έως τη δικαιοσύνη – μιας Ρωσίας που καταρρέει στο λυκόφως του 19ου αιώνα.

Στην “Ανάσταση” κορυφώνονται και εκφράζονται οι ηθικοί στοχασμοί, οι πνευματικές ανησυχίες και οι πολιτικές ιδέες που καλλιέργησε ο Τολστόι προς το τέλος της ζωής του, όταν άρχισε να αναθεωρεί τη σχέση του με το κράτος, καταδίκασε το δεσποτισμό, την εξαθλίωση των φτωχών αγροτών και το φεουδαλισμό ως πυρήνα του τσαρικού καθεστώτος. Και παρότι εξακολουθούσε να θεωρεί τον εαυτό του χριστιανό, δε φοβήθηκε να στηλιτεύσει την υποκρισία της επίσημης Εκκλησίας.

Η “Ανάσταση” είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ένα αριστουργηματικό βιβλίο που στην εποχή του (1899) ξεπέρασε σε πωλήσεις το “Πόλεμος και ειρήνη” και την “Άννα Καρένινα”. Το τελευταίο σπουδαίο έργο του Λέοντα Τολστόι.

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2015, 631 σελ.

Οικογενειακή ευτυχία – Λέων Τολστόι

Ένα αριστουργηµατικό πορτρέτο της συναισθηµατικής εξέλιξης µιας γυναίκας, η ανατοµία ενός γάµου, ένα κλασικό έργο του Τολστόι.

Η δεκαεπτάχρονη Μάσα, µετά τον θάνατο των γονιών της, παντρεύεται τον Σεργκέι Μιχάηλιτς, τον φίλο του πατέρα της. Μεταξύ τους αναπτύσσεται µια τρυφερή σχέση που χαρίζει και στους δύο την ευτυχία, η ζωή τους όµως θ’ αλλάξει όταν αποφασίζουν να εγκατασταθούν για λίγο στην Πετρούπολη. Η Μάσα ξελογιάζεται από τη γοητεία των κοσµικών σαλονιών και ο γάµος της αρχίζει να ξεθωριάζει…

“Ο συζυγικός βίος, µας λέει ο Τολστόι, ακόµα και αν θεµελιώνεται στον έρωτα, είναι µια εύθραυστη ισορροπία από επιθυµίες που καταπιέζονται, από συµπλέγµατα που καιροφυλακτούν. Η ζυγαριά της συµβίωσης εύκολα διαταράσσεται και τότε όλα µπορούν να συµβούν. Η πραγµατική αγάπη ωστόσο, όσο κι αν δοκιµάζεται, έχει τον τρόπο της να διασώζεται µέσα από διαδοχικές µεταλλάξεις”.
Από τον πρόλογο του Δηµήτρη Στεφανάκη

“Πέρασα πολλά και θαρρώ πως βρήκα αυτό που µου χρειάζεται για να ευτυχήσω. Μια ήρεµη, µοναχική ζωή στην ερηµιά του χωριού µας, µε τη δυνατότητα να κάνουµε καλό στους ανθρώπους, στους οποίους είναι τόσο εύκολο να κάνεις το καλό κι αυτοί δεν το έχουν συνηθίσει. Έπειτα η δουλειά, η δουλειά που φαίνεται ότι αποφέρει όφελος. Έπειτα η ξεκούραση, η φύση, ένα βιβλίο, η µουσική, η αγάπη για τον πλησίον· να την η ευτυχία µου και τίποτα παραπάνω απ’ αυτή δεν σκεφτόµουν”.
Λέον Τολστόι (1828-1910)
Mετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2018, 160 σελ.

Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς – Λέων Τολστόι

Η νουβέλα “Ο Θάνατος του Ιβάν Ίλιτς (1884-1886)” κατέχει κεντρική θέση στη δημιουργία του Τολστόι των χρόνων 1880-1890.
Το θέμα της -η εξιστόρηση του τέλος ενός δικαστή- ο Τολστόι το καθορίζει σαν “περιγραφή του απλού θανάτου ενός απλού ανθρώπου”. Το βασικό νόημα του έργου βρίσκεται στους συλλογισμούς που κάνει ο άρρωστος πάνω σ’ όλη την περασμένη ζωή, καθώς και το συμπέρασμά του πως η “ευπρεπής, εύθυμη ευχάριστη ζωή” είναι χειρότερη κι’ από τη φρίκη του θανάτου.
Οι κοινωνικοί θεσμοί, που τυλίγουν σαν ιστός αράχνης τη ζωή του Ιβάν Ίλιτς με την υποκρισία και την ψευτιά, ξεριζώνοντας από μέσα του καθετί το ανθρώπινο, αποτελούν την αιτία του δράματος που ζει στις στερνές του μέρες ο άρρωστος. Σ’ αυτή τη στέρεα, τη συγκεκριμένη και σ’ όλο το βάθος τοποθέτηση του ζητήματος, βρίσκεται η γενικότερη σημασία της νουβέλας, που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας ρεαλιστικής λογοτεχνίας…
Κριτική ανάλυση από την Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ (1958, απόσπασμα).

Νουβέλα, Εντύποις, 2019, 110 σελ.

Η σονάτα του Κρόυτσερ – Λέων Τολστόι

Η “Σονάτα του Κρόυτσερ”, ίσως το πιο αμφιλεγόμενο έργο του Λέοντα Τολστόι, ανήκει στην ύστερη φάση της λογοτεχνικής του πορείας, γραμμένο την εποχή που ο Ρώσος κλασικός έχει ξεπεράσει τη βαθιά κρίση που επηρέασε κάθε πτυχή της ζωής του, έχει αποκηρύξει την πρότερη δημιουργία του κι έχει επαναπροσδιορίσει τον συγγραφικό του ρόλο. Στη φιλοσοφική αυτή νουβέλα, ισορροπεί με μαεστρία ανάμεσα στην ψυχογραφική ανάλυση, την κοινωνική κριτική και τη λογοτεχνική αφήγηση, φωτίζοντας τις πολύπλευρες διαστάσεις ενός φαινομενικά απλού εγκλήματος.

Στο βαγόνι ενός τρένου, σ’ ένα ιδανικό σκηνικό για μύχιες εκμυστηρεύσεις μεταξύ αγνώστων, ένας ιδιόρρυθμος άντρας εξηγεί γιατί σκότωσε τη σύζυγό του – και, καθώς ξετυλίγει την ιστορία του, περιγράφει πώς διαταράχθηκε, απ’ τα εφηβικά του κιόλας χρόνια, μια για πάντα η σχέση του με τη Γυναίκα, πώς έμαθε να καταπιέζει τη σεξουαλικότητά του, πώς βίωνε την υποκρισία που χαρακτηρίζει την ερωτική συμπεριφορά, πώς τελικά αποδέχτηκε τη νόμιμη πορνεία του γάμου. Μ’ ένα λόγο που ταλαντεύεται ανάμεσα στον νηφάλιο κυνισμό και την ωμή ειλικρίνεια, ο παράδοξος αυτός ήρωας του Τολστόι αποκαλύπτει αλήθειες που εξακολουθούν να σοκάρουν και καλεί τον αναγνώστη να επανεξετάσει τις αντιλήψεις του σχετικά με τη “μάχη” των δύο φύλων, την αληθινή φύση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την τάση του να εκχωρεί ή να επιζητεί εξουσία πάνω στο συνάνθρωπο.

Στην έκδοση περιλαμβάνεται και ο “Επίλογος” του συγγραφέα, στον οποίο ο Τολστόι δίνει απάντηση στην κριτική που δέχθηκε το έργο -ένα κείμενο που συζητήθηκε εξίσου, ίσως και περισσότερο απ’ την ίδια τη νουβέλα και που μας βοηθά να προσεγγίσουμε τον Τολστόι ως συγγραφέα, ως φιλόσοφο και ως άνθρωπο-, καθώς και αναλυτικό επίμετρο με βιογραφικές και κριτικές αναφορές στη “Σονάτα”.
Μετάφραση: Ολέγ Τσυμπένκο

Νουβέλα, Ροές, 2015

Ο σατανάς – Λέων Τολστόι

Ο Γιεβγκένι αγαπά ειλικρινά τη γυναίκα του και το παιδί που εκείνη του χάρισε· μόνο που τούτη η αγάπη παραπέμπει περισσότερο σε μια κοινωνική σύμβαση, σε κάτι σαν καθήκον, εν τέλει στην πλήξη… Τον πόθο τον ενσαρκώνει η Στεπανίδα, με τη χωριάτικη απλότητα και τον ζωώδη αυθορμητισμό της…

Αμφιλεγόμενος ο πόθος: αφενός πρόκειται για κάτι το φυσικό, άρα είναι θεμιτός, αφετέρου όμως διαταράσσει την οικογενειακή και κοινωνική τάξη, κι επομένως αθέμιτος. Η Στεπανίδα, η οποία στην αρχή περιγράφεται με συμπάθεια, σαν ένα λουλούδι στους αγρούς, σιγά σιγά, όσο εκτυλίσσεται το κείμενο, αρχίζει να αποκτά μια “σατανική” μορφή…

Ο Τολστόι δεν κάνει τίποτα περισσότερο απ’ το να αφηγηθεί μια τρομερή ιστορία πόθου, τύψεων, θανάτου. Αραδιάζει τις λέξεις τη μια μετά την άλλη δίχως να αλλάξει τόνο: δεν επιβάλλει στον αναγνώστη μια συγκεκριμένη ανάγνωση της ιστορίας. Ο τελευταίος θα πρέπει να κρίνει μόνος του: γάμος, απιστία, προδοσία – τα πάντα εκτίθενται μπροστά στα μάτια μας με την ίδια διαύγεια, την ίδια ευκρίνεια που έχει ένα αντικείμενο πάνω στο τραπέζι καθώς το φωτίζουν οι ακτίνες του ήλιου.
Γι’ αυτό και πιστεύω πως, απ’ όλους τους μυθιστοριογράφους, ο Τολστόι είναι ο μεγαλύτερος..
Dominique Fernandez
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου

Νουβέλα, Ροές, 2012, 124 σελ.

Ο πατήρ Σέργιος – Λέων Τολστόι

Στον “Πατέρα Σέργιο” καθρεφτίζεται η ψυχή του Τολστόι με περισσότερη καθαρότητα απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο έργο του. Στις αδυναμίες, τις φιλοδοξίες, τις απογοητεύσεις και τους θριάμβους του πρωταγωνιστή αναγνωρίζουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τους προβληματισμούς και τις επιλογές του μεγάλου κλασικού. Ο συγγραφέας δίνει στον ήρωά του όλο το πάθος και τη δύναμη που έκρυβε και ο ίδιος, τον κάνει να βιώσει με την ίδια ένταση την αίσθηση του ανικανοποίητου, την αμφιβολία και την απόγνωση, τελικά όμως τον βάζει ν’ αναζητήσει τη λύτρωση που για κείνον έμοιαζε αδύνατη.

Η νουβέλα αυτή, καρπός της ύστερης δημιουργίας του, δεν μας αποκαλύπτει απλώς τη φιλοσοφία του Τολστόι αλλά και τους λόγους που ώθησαν τούτη την αινιγματική φυσιογνωμία να επιλέξει, στο τέλος της ζωής του, τη φυγή.
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου

Νουβέλα, Ροές, 2014, 144 σελ.

Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης – Λέων Τολστόι

“Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης” είναι κείμενα κατ’ αρχάς αυτοβιογραφικά. Ο εικοσιεπτάχρονος Τολστόι, που υπηρέτησε ως αξιωματικός στην πολιορκημένη Σεβαστούπολη, καταγράφει εικόνες από τις μάχες, τα χαρακώματα και την καθημερινή ζωή. Πλάθει με ζωντάνια και ρεαλισμό τους ήρωές του, εμπειροπόλεμους στρατιώτες, αμούστακους νεαρούς με στολή, γέρους, γυναίκες, παιδιά, που ζουν αγκαλιά με το θάνατο και βιώνουν με αξιοπρέπεια την οδύνη του πολέμου. Καταδύεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και φέρνει στο φως, με κριτικό πνεύμα αλλά και αγάπη, τη σχέση των ηρώων του με την αυτοθυσία, τη γενναιότητα, τη ματαιοδοξία, το φόβο, την έπαρση, το θάνατο, την ήττα. Άλλοτε παραμένει αποστασιοποιημένος παρατηρητής, άλλοτε ασκεί κριτική μ’ ένα αδιόρατο χιούμορ, άλλοτε κραυγάζει από πόνο μπροστά στον όλεθρο. Σ’ αυτά τα διηγήματα-χρονικό, που μας παρασέρνουν στη δίνη του πολέμου της Κριμαίας, ο Τολστόι αναπλάθει την πραγματικότητα με αξιοθαύμαστη τέχνη και ωριμότητα, και σχεδιάζει τους πρώτους μεγάλους αντιπολεμικούς του πίνακες, που θα δούμε σε πλήρη ανάπτυξη στο αριστουργηματικό “Πόλεμος και ειρήνη”
Mετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Eπιμέλεια: Παυλίνα Παμπούδη

Διηγήματα, Ροές, 2005, 234 σελ.

Άλμπερτ-Λουκέρνη – Λέων Τολστόι

Δύο νουβέλες για τη μουσική
“Αν ο πολιτισμός μας πήγαινε στο διάβολο, δε θα τον λυπόμουν, θα λυπόμουν όμως για τη μουσική”, δήλωνε ο Τολστόι το 1910, τη χρονιά του θανάτου του. Μέσα από τις δυο νουβέλες αυτού του τόμου, ο Τολστόι, παθιασμένος λάτρης της μουσικής, μας δίνει τα πορτραίτα δυο περιθωριακών μουσικών τους οποίους συνάντησε στα νιάτα του και τον γοήτευσαν με το ταλέντο τους. Βιολιστής και αλκοολικός ο πρώτος, πλανόδιος κιθαρίστας και τραγουδιστής ο δεύτερος, εκφράζουν και οι δυο τη ποίηση της ζωής που, κατά τον Τολστόι, όλοι τη λαχταρούν και την αποζητούν στη ζωή τους, λίγοι όμως αναγνωρίζουν τη δύναμή της, λίγοι εκτιμούν τούτο το αγαθό που είναι το καλύτερο στον κόσμο· γι’ αυτό και δεν τιμούν αυτούς που το προσφέρουν στους ανθρώπους.
Mετάφραση: Σταυρούλα Αργυροπούλου

Νουβέλες, Ροές, 2001, 137 σελ.

Πολικούσκα – Λέων Τολστόι

Σιγά σιγά έμπαιναν όλοι οι μουζίκοι που είχαν έρθει, όλοι οι εργάτες του εμπόρου, ακόμα και ξένος κόσμος. Μάντευαν περίπου τι είχε γίνει, μα κανένας δεν τολμούσε να διακόψει τον γέρο που μιλούσε με τόση επισημότητα.

Ο Ιλία σηκώθηκε, μα σώπαινε, μην ξέροντας τι να πει. Τα χείλη του σιγότρεμαν από τη συγκίνηση. Ο Ντουτλόφ την απομάκρυνε με μια αργή και επιβλητική κίνηση του χεριού και συνέχισε.

“Πολύ βαριά κουβέντα ξεστόμισες χτες. Με δαύτην ήταν σαν να μου έμπηξες δίκοπο μαχαίρι την καρδιά. Ο πατέρας σου, πεθαίνοντας, σε παρέδωσε στα χέρια μου και εγώ δεν σε ξεχώρισα από παιδί μου. Αν σου έφταιξα σε τίποτα, άνθρωποι είμαστε. Αμαρτάνουμε δίχως να το θέλουμε, χωρίς να το καταλάβουμε. Καλά δεν λέω, χριστιανοί;” στράφηκε στους μουζίκους που τον κύκλωναν. “Κι η μάνα σου εδώ να είναι κι η νια γυναίκα σου, μπροστά σ’ όλους σού παραδίνω αυτό το χαρτί. Στο καλό τα λεφτά! Και μένα συγχωρέστε με, για τον Χριστό”.
Mετάφραση: Φρίξος Ηλιάδης

Νουβέλα, Εμπειρία Εκδοτική, 2017, 96 σελ.

Αφέντης και δούλος – Λέων Τολστόι

Δύο άνδρες, ένας εύπορος έμπορος κι ο υπηρέτης του, στη διάρκεια ενός κοντινού ταξιδιού, χάνονται στις χιονισμένες εκτάσεις κάποιας ρωσικής επαρχίας. Αντιμέτωποι με τους κινδύνους που κρύβει η μανιασμένη φύση, ξεδιπλώνουν το χαρακτήρα τους κι αναλογίζονται τις επιλογές που έκαναν στη ζωή τους και που, σε μεγάλο βαθμό, καθορίζονται από την τάξη στην οποία ανήκουν. Ο Λέων Τολστόι, μέσα από το έργο “Αφέντης και υπηρέτης”, καρπό της ύστερης δημιουργίας του, μας δίνει ένα διεισδυτικό ψυχογράφημα με αναπόφευκτες πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο, χάρη στους διαυγείς συμβολισμούς του, προβάλλει ιδιαίτερα επίκαιρο στις μέρες μας.

Νουβέλα, Εντύποις, 2012, 78 σελ.

Από τι ζουν οι άνθρωποι – Λέων Τολστόι

Η Ματριόνα κατάλαβε αμέσως ότι ο σύζυγός της μύριζε οινόπνευμα.
“Ορίστε, γλεντοκόπαγε”, σκέφτηκε. Κι όταν είδε πως ήταν χωρίς πανωφόρι -φορούσε μόνο το χιτώνιο- χωρίς δέμα και στεκόταν εκεί βουβός και ντροπιασμένος, η καρδιά της πήγε να σπάσει από την απογοήτευση. “Τα ήπιε τα λεφτά”, σκέφτηκε, “και τα γλέντησε με κάποιον άχρηστο παρέα, τον οποίο μου τον κουβάλησε και στο σπίτι”.
Mετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης
Eικονογράφηση: Ναταλία Αφεντουλίδου

Νουβέλα, Μαΐστρος, 2006, 83 σελ.

Οι τρεις ερημίτες – Λέων Τολστόι

Συνήθως τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την κλασική λογοτεχνία μέσα από διασκευές. Υπάρχουν όμως σημαντικά κείμενα μεγάλων συγγραφέων που είναι κατάλληλα για παιδιά, χωρίς απλοποίηση, διασκευή ή αλλοίωση. Ένα τέτοιο μικρό αριστούργημα του Λέοντα Τολστόι έχουμε εδώ.
Mετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης
Eικονογράφηση: Ναταλία Αφεντουλίδου

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μαΐστρος, 2006, 28 σελ.

Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος – Λέων Τολστόι

Ο Παχόμ γύρισε το φθινόπωρο στο σπίτι του κι άρχισε να πουλάει τα πάντα. Πούλησε τη γη με κέρδος, πούλησε το σπίτι του, πούλησε όλα τα ζωντανά, ξεγράφτηκε από την κοινότητα, περίμενε την άνοιξη και έφυγε με την οικογένειά του για τα νέα εδάφη.
Mετάφραση: Γιάννης Ζερβός
Eικονογράφηση: Κυριάκος Λαζαρίδης

Διηγήματα, Μαΐστρος, 2008, 76 σελ.

Έτσι πεθαίνει ο έρωτας – Λέων Τολστόι

Στη Μόσχα του 1850, ο νεαρός Σεργκέι Ίβιν, ένα όμορφο παλικάρι με αγνή ψυχή, ανέγγιχτη ακόμα από τύψεις για λανθασμένες επιλογές, ζει γεμάτος όνειρα και ευγενή αισθήματα, μέσα στους κόλπους της υψηλής κοινωνίας. Ο μέντοράς του, ο πρίγκιπας Κορνακώφ, δεν παύει ούτε στιγμή να διακωμωδεί την αγνότητα του προστατευόμενού του. Από την πρώτη στιγμή της γέννησης του έρωτα μέχρι το τέλος, ο Τολστόι περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τα πάθη της ψυχής που προσαράζουν στ’ αβαθή της καθημερινότητας.
Eπιμέλεια: Νάσια Ντινοπούλου
Mετάφραση: Αγγέλα Ροΐδου

Νουβέλα, Ροές, 2003, 100 σελ.

Γιατί; – Λέων Τολστόι

H καρδιά της Αλμπίνα πήγαινε να σπάσει, έτρεμε από την ελπίδα και τον ενθουσιασμό. Επιθυμώντας να μοιραστεί τα συναισθήματά της, πού και πού χαμογελούσε αχνά, έδειχνε στη Λουντβίκα, με το κεφάλι, πότε τη φαρδιά πλάτη του κοζάκου που καθόταν στον πάγκο μπροστά και πότε τον πάτο της άμαξας. Η Λουντβίκα κοιτούσε ακίνητη μπροστά της, με ύφος σοβαρό- μόνο πού και πού σούφρωνε τα χείλη της. Η μέρα ήταν φωτεινή. Παντού τριγύρω απλωνόταν η απέραντη έρημη στέπα, η οποία λαμπύριζε από τα σπάρτα που ασήμιζαν κάτω από τις πρωινές ακτίνες του ήλιου.
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Επιμέλεια: Δημήτρης Αλεξάκης

Νουβέλα, Γαβριηλίδης, 2014, 127 σελ.

Η δύναμη του σκότους – Λεων Τολστόι

Το 1880, ένας μουζίκος ομολόγησε δημόσια, στο γάμο της προγονής του, πως είχε κάνει παιδί μαζί της- το σκότωσε αμέσως μετά και ύστερα προσπάθησε να σκοτώσει και το δικό του εξάχρονο κοριτσάκι.

Λίγα χρόνια μετά, με αφορμή αυτό το ανατριχιαστικό έγκλημα, γράφεται “Η δύναμη του σκότους”. Ένα έργο που το αβυσσαλέο σκοτάδι του θυμίζει τον Μάκβεθ του Σαίξπηρ και την “Κόλαση” του Δάντη.

Το αναμφισβήτητο και σχεδόν άγνωστο αυτό αριστούργημα είναι γραμμένο μέσα στη δίνη μιας βαθύτατης εσωτερικής κρίσης και φωτίζει με τρόπο σπαραχτικό τις διαστάσεις της, γιατί εδώ ο Τολστόι έχει ως ήρωές του όχι πρόσωπα της “καλής κοινωνίας”, που έτσι κι αλλιώς την κατακρίνει και την αρνιέται, μα απλούς μουζίκους -“αγνούς”, “καλούς” χωρικούς θα λέγαμε αφελώς- κοντά στους οποίους προσπαθεί να ζήσει γαλήνια και ειρηνικά. Κι όμως συμβαίνουν κι εδώ πράγματα φρικαλέα.

Τα συμπεράσματα του Τολστόι για την ίδια την ανθρώπινη φύση, εν τέλει, είναι σκοτεινά, ζοφερά, δυσβάστακτα.

Δεν αποκλείει όμως, ύστερα από μια πτώση -όσο μεγάλη κι αν είναι αυτή-, την τελική εξύψωση, τη μετάνοια, την πραγματική, ολοκληρωτική “εκ των ένδον” αλλαγή- όσο δύσκολη -σχεδόν αδύνατη- και αν φαίνεται.
Eπιμέλεια: Αγγελική Σταθοπούλου
Mετάφραση: Αλέξανδρος Αδαμόπουλος

Θεατρικό, Ροές, 2007, 130 σελ.

Ημερολόγιο σοφίας – Λεων Τολστόι

Σκέψεις που τρέφουν την ψυχή, από τα ιερά κείμενα της ανθρωπότητας και από τον Λέοντα Τολστόι
Το “Ημερολόγιο σοφίας”, έργο των τελευταίων χρόνων της ζωής του Τολστόι, είναι το βιβλίο που ο ίδιος θεωρούσε ως τη σημαντικότερη συνεισφορά του στην ανθρωπότητα. Διαβάστηκε πολύ στην προεπαναστατική Ρωσία, απαγορεύτηκε και ξεχάστηκε την εποχή του κομμουνισμού, για ν’ ανακαλυφθεί, ευτυχώς, ξανά πριν από μερικά χρόνια. Είναι ένας καθημερινός οδηγός που φωτίζει το μονοπάτι μιας ουσιαστικής ζωής μ’ ένα φως που δεν σβήνει ποτέ. Το “Ημερολόγιο Σοφίας” αδίκως λογοκρίθηκε για έναν αιώνα, κι αξίζει αναμφισβήτητα μια θέση ανάμεσα στα λίγα βιβλία στην ιστορία μας που δε θα σταματήσουν ποτέ να μας διδάσκουν τι είναι σημαντικό στη ζωή.
Μέσα σ’ αυτό το απάνθισμα θρησκευτικών και φιλοσοφικών σκέψεων, τις οποίες ο Τολστόι άντλησε απ’ την παγκόσμια πνευματική κληρονομιά, κάθε ένας από μας μπορεί να βρει κάποια λόγια που θ’ αγγίξουν την ψυχή του και θα τον φέρουν πιο κοντά στην ουσία των πραγμάτων, την οποία τόσο επίμονα αρνειται σήμερα ο πολιτισμός μας.
“Ελπίζω οι αναγνώστες του παρόντος βιβλίου να βιώσουν το ίδιο αίσθημα καλοσύνης και ανάτασης που βίωσα κι εγώ όταν εργαζόμουν για τη δημιουργία του, και που βιώνω πάλι και παλι, όταν το ξαναδιαβάζω κάθε μέρα…”
ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΙ, Μάρτιος 1908
Μετάφραση: Νάνσυ Κουβαράκου
Επιμέλεια: Αγγελική Σταθοπούλου

Φιλοσοφία-Θρησκεία, Printa, 2004, 386 σελ.

Τι είναι τέχνη – Λεων Τολστόι

Ο Ρώσος συγγραφέας και στοχαστής Λέων Νικολάγιεβιτς Τολστόι (1828-1910) έγινε γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματά του (“Πόλεμος και Ειρήνη”, “Άννα Καρένινα” κ.ά.) και για τις ρηξικέλευθες πολιτικοκοινωνικές απόψεις του, όπως και για τον τρόπο ζωής του.
Στο ανά χείρας βιβλίο εξαπολύει μια δριμύτατη επίθεση κατά του δόγματος “η τέχνη για την τέχνη” και εκθέτει τις δικές του απόψεις για τη δημιουργία και το νόημά της.
Κατ’ αυτόν, οι άνθρωποι επικοινωνούν με το λόγο και με την τέχνη. Μεταβιβάζουν τις γνώσεις τους με το λόγο, και τα αισθήματά τους με την τέχνη. Η τέχνη δεν έχει καμία σχέση ούτε με το (αντικειμενικό) κάλλος, ούτε με την (υποκειμενική) καλαισθησία, το καλό γούστο. Είναι τόσο καλύτερη, όσο ειλικρινέστερα εκφράζει τα αισθήματά του ο καλλιτέχνης. Τα αισθήματα αυτά μπορούν και οφείλουν να ιεραρχηθούν: τα καλύτερα είναι αυτά που εμψυχώνουν τον άνθρωπο και τον κάνουν να νιώσει πως είναι αδελφός με τους συνανθρώπους του και υιός του Θεού. Κατά συνέπεια, η καλύτερη τέχνη είναι αυτή που εκφράζει με τη μεγαλύτερη δυνατή ειλικρίνεια τα παραπάνω αισθήματα.
Mετάφραση: Βασίλης Τομανάς
Eπιμέλεια: Αθανάσιος Τσικουδής

Ερμηνεία και κριτική, Printa, 2004, 287 σελ.